IPO nghĩa là gì?

Tổng hợp các ý chính cần nhớ

• Phát hành lần đầu ra công chúng (IPO) đề cập đến quá trình chào bán cổ phiếu của một công ty tư nhân ra công chúng trong một đợt phát hành cổ phiếu mới.
• Các công ty phải đáp ứng các yêu cầu của các sàn giao dịch và Ủy ban chứng khoán Nhà nước để tổ chức IPO.
• IPO cung cấp cho các công ty cơ hội tăng vốn bằng cách chào bán cổ phiếu thông qua thị trường sơ cấp.
• Các công ty thuê các ngân hàng đầu tư để tiếp thị, đánh giá nhu cầu, đặt giá IPO và ngày IPO, v.v.
• IPO có thể được coi là một chiến lược rút lui cho những người sáng lập và nhà đầu tư ban đầu của công ty, họ thu được toàn bộ lợi nhuận từ khoản đầu tư cá nhân của mình.

Cách IPO hoạt động

Trước khi thực hiện IPO, một công ty được coi là tư nhân. Là một công ty tư nhân trước khi IPO, doanh nghiệp đã phát triển với một số lượng tương đối nhỏ các cổ đông bao gồm các nhà đầu tư ban đầu như người sáng lập, gia đình và bạn bè cùng với các nhà đầu tư chuyên nghiệp như nhà đầu tư mạo hiểm hoặc nhà đầu tư “thiên thần”.

IPO là một bước tiến lớn đối với một công ty vì nó cung cấp cho công ty cơ hội tiếp cận để huy động nguồn vốn lớn. Điều này mang lại cho công ty một khả năng lớn hơn để phát triển và mở rộng. Đồng thời việc niêm yết cổ phiếu sau IPO sẽ nâng cao sự uy tín và tính minh bạch của doanh nghiệp cũng có thể là yếu tố giúp công ty có được các điều khoản tốt hơn khi tìm kiếm nguồn vốn vay.

Khi một công ty đạt đến một giai đoạn tăng trưởng mà nó tin rằng nó đã đủ trưởng thành để đáp ứng các quy định nghiêm ngặt của Ủy ban chứng khoán Nhà nước, cùng với các lợi ích và trách nhiệm đối với cổ đông đại chúng, nó sẽ bắt đầu “quảng cáo” khả năng sinh lời ra công chúng.

Thông thường, giai đoạn tăng trưởng này sẽ xảy ra khi một công ty đạt mức định giá tư nhân khoảng 1 tỷ đô la, còn được gọi là “trạng thái kỳ lân”. Tuy nhiên, các công ty tư nhân ở các mức định giá khác nhau với các yếu tố cơ bản vững chắc và tiềm năng sinh lời tốt cũng có thể đủ điều kiện để IPO, tùy thuộc vào sự cạnh tranh trên thị trường và khả năng đáp ứng các yêu cầu niêm yết của họ.

Cổ phiếu IPO của một công ty được định giá thông qua quá trình thẩm định. Khi một công ty chuyển thành công ty đại chúng, quyền sở hữu cổ phần tư nhân trước đây sẽ chuyển thành sở hữu đại chúng và cổ phiếu của các cổ đông tư nhân hiện tại sẽ có giá trị theo giá giao dịch của thị trường. Quá trình bảo lãnh phát hành cổ phiếu cũng có thể bao gồm các điều khoản đặc biệt đối với quyền sở hữu cổ phần từ tư nhân sang đại chúng.

Quan trọng: Nói chung, quá trình chuyển đổi từ tư nhân sang đại chúng là thời điểm quan trọng để các nhà đầu tư tư nhân kiếm tiền và kiếm được lợi nhuận mà họ mong đợi. Các cổ đông tư nhân có thể nắm giữ cổ phiếu của họ trên thị trường đại chúng hoặc bán một phần hoặc tất cả chúng để thu lợi.

Trong khi đó, thị trường đại chúng mở ra cơ hội lớn cho hàng triệu nhà đầu tư mua cổ phần của công ty và góp vốn vào vốn cổ đông công ty. Công chúng bao gồm bất kỳ nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức nào quan tâm đến việc đầu tư vào công ty.

Nhìn chung, số lượng cổ phiếu công ty bán và giá bán cổ phiếu là những yếu tố tạo ra giá trị vốn cổ phần mới của công ty. Vốn chủ sở hữu của cổ đông vẫn đại diện cho cổ phiếu thuộc sở hữu của các nhà đầu tư khi nó ở cả tư nhân và đại chúng, nhưng với IPO, vốn chủ sở hữu của cổ đông tăng lên đáng kể bằng tiền mặt từ đợt phát hành cổ phiếu.

Lịch sử của các đợt IPO

Thuật ngữ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) đã là một từ thông dụng ở Phố Wall và trong giới đầu tư qua nhiều thập kỷ. Người Hà Lan được ghi nhận là đã tiến hành IPO hiện đại đầu tiên bằng cách chào bán cổ phiếu của Công ty Đông Ấn Hà Lan ra công chúng.

Kể từ đó, IPO được sử dụng như một cách để các công ty huy động vốn từ các nhà đầu tư đại chúng thông qua việc phát hành quyền sở hữu cổ phiếu ra công chúng.

Trong nhiều năm, IPO trải qua những đợt tăng/giảm trong phát hành cổ phiếu. Các lĩnh vực riêng lẻ cũng trải qua xu hướng tăng và giảm trong việc phát hành cổ phiếu do sự đổi mới và các yếu tố kinh tế khác nhau. Các đợt IPO công nghệ tăng mạnh với đỉnh điểm là sự bùng nổ dotcom khi các công ty khởi nghiệp không có doanh thu vội vàng niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 khiến đây là năm có số lượng IPO ít nhất. Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và cuộc suy thoái tiếp đó, các đợt IPO bị đình trệ và trong một vài năm sau đó, có rất ít các công ty mới được niêm yết.

Gần đây, phần lớn dư luận về IPO đã chuyển sang tập trung vào “kỳ lân” — các công ty khởi nghiệp đã đạt mức định giá tư nhân hơn 1 tỷ đô la. Các nhà đầu tư và giới truyền thông đồn đoán rất nhiều về các công ty này và quyết định của họ là niêm yết cổ phiếu ra công chúng thông qua IPO hay giữ tư nhân.

Quy trình IPO

Một đợt IPO bao gồm hai phần. Đầu tiên là giai đoạn tiền tiếp thị của đợt chào bán, trong khi giai đoạn thứ hai là đợt phát hành lần đầu ra công chúng. Khi một công ty quan tâm đến một IPO, công ty đó sẽ quảng cáo đến các nhà bảo lãnh phát hành bằng cách mời chào giá thầu riêng hoặc cũng có thể đưa ra tuyên bố công khai để thu hút sự quan tâm.

Các nhà bảo lãnh phát hành dẫn dắt quá trình IPO. Một công ty có thể chọn một hoặc một số nhà bảo lãnh phát hành để hợp tác quản lý các phần khác nhau của quá trình IPO. Các nhà bảo lãnh phát hành tham gia vào mọi khía cạnh của quá trình thẩm định IPO, chuẩn bị tài liệu, nộp đơn, tiếp thị và phát hành.

Các bước để IPO

Các giải pháp thay thế IPO

Niêm yết trực tiếp

Niêm yết trực tiếp là khi IPO được tiến hành mà không có sự tham gia của bất kỳ nhà bảo lãnh phát hành nào. Việc niêm yết trực tiếp bỏ qua quy trình bảo lãnh phát hành, có nghĩa là tổ chức phát hành có nhiều rủi ro hơn nếu đợt chào bán không đạt kết quả tốt, nhưng tổ chức phát hành cũng có thể hưởng lợi từ giá cổ phiếu cao hơn. Việc chào bán trực tiếp thường chỉ khả thi đối với một công ty có thương hiệu nổi tiếng và hoạt động kinh doanh hấp dẫn.

Đấu giá kiểu Hà Lan

Trong một cuộc đấu giá kiểu Hà Lan, giá IPO không được ấn định. Những người mua tiềm năng có thể đặt giá cho cổ phiếu họ muốn và mức giá họ sẵn sàng trả. Những ai sẵn sàng trả giá cao nhất sau đó sẽ được phân bổ số cổ phần có sẵn.

Đầu tư vào IPO

Khi một công ty quyết định huy động vốn thông qua IPO, chỉ sau khi cân nhắc và phân tích cẩn thận chiến lược rút lui cụ thể này mới tối đa hóa lợi nhuận của các nhà đầu tư ban đầu và huy động được nhiều vốn nhất cho doanh nghiệp. Vì vậy, khi có quyết định IPO, triển vọng tăng trưởng trong tương lai có thể sẽ cao, và nhiều nhà đầu tư đại chúng sẽ xếp hàng dài để có được một số cổ phiếu trong lần phát hành đầu tiên. Các đợt IPO thường được chiết khấu để đảm bảo doanh số, điều này càng khiến chúng trở nên hấp dẫn hơn, đặc biệt là khi chúng tạo ra nhiều người mua từ đợt phát hành sơ cấp.

Ban đầu, giá của đợt IPO thường do các nhà bảo lãnh đặt ra thông qua quá trình tiền tiếp thị của họ. Về cơ bản, giá IPO dựa trên việc định giá công ty bằng các kỹ thuật cơ bản. Kỹ thuật phổ biến nhất được sử dụng là chiết khấu dòng tiền, là hiện giá ròng của các dòng tiền dự kiến ​​trong tương lai của công ty.

Các nhà bảo lãnh phát hành và các nhà đầu tư quan tâm xem xét giá trị này trên cơ sở mỗi cổ phiếu. Các phương pháp khác có thể được sử dụng để xác định giá bao gồm giá trị vốn chủ sở hữu, giá trị doanh nghiệp, các điều chỉnh của công ty,… Các nhà bảo lãnh phát hành tính đến nhu cầu thực tế nhưng họ cũng thường giảm giá để đảm bảo sự thành công trong ngày IPO.

Có thể khá khó để phân tích các nguyên tắc cơ bản và kỹ thuật của một đợt phát hành IPO. Các nhà đầu tư sẽ xem tin tức từ nhưng nguồn thông tin chính phải là bản cáo bạch. Bản cáo bạch cung cấp rất nhiều thông tin hữu ích. Các nhà đầu tư nên đặc biệt chú ý đến đội ngũ quản lý và các bài bình luận của họ cũng như chất lượng của những người bảo lãnh phát hành và các chi tiết cụ thể của thương vụ. Các đợt IPO thành công thường sẽ được hỗ trợ bởi các ngân hàng đầu tư lớn có thể thúc đẩy tốt một đợt phát hành mới.

Nhìn chung, con đường dẫn đến IPO là một chặng đường rất dài. Do đó, các nhà đầu tư đại chúng quan tâm có thể theo dõi tin tức và các thông tin khác để giúp bổ sung đánh giá của họ về mức giá chào bán tiềm năng và tốt nhất.

Quá trình tiền tiếp thị thường bao gồm nhu cầu từ các nhà đầu tư tư nhân lớn được công nhận và các nhà đầu tư tổ chức, điều này ảnh hưởng lớn đến giao dịch của cổ phiếu vào ngày phát hành. Các nhà đầu tư đại chúng sẽ không tham gia cho đến ngày chào bán cuối cùng.

Hiệu quả của một đợt IPO

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận từ IPO thường được các nhà đầu tư theo dõi chặt chẽ. Một số đợt IPO có thể bị các ngân hàng đầu tư thổi phồng quá mức có thể dẫn đến thua lỗ ban đầu. Tuy nhiên, phần lớn các đợt IPO được biết đến là thu được lợi nhuận trong giao dịch ngắn hạn khi chúng được giới thiệu ra công chúng. Vẫn có một số cân nhắc chính về hiệu suất IPO.

Giai đoạn Lock-up (Giai đoạn không rút được vốn đầu tư ra)

Nếu bạn nhìn vào các biểu đồ sau nhiều đợt IPO, bạn sẽ nhận thấy rằng sau một vài tháng, giá cổ phiếu sẽ trượt mạnh. Điều này thường là do giai đoạn lock-up đã kết thúc. Khi một công ty niêm yết trên sàn chứng khoán, bên bảo lãnh phát hành yêu cầu những người trong công ty, chẳng hạn như cán bộ và nhân viên, ký một thỏa thuận lock-up..

Các thỏa thuận lock-up là hợp đồng ràng buộc pháp lý giữa người bảo lãnh phát hành và người trong công ty, cấm họ bán bất kỳ cổ phiếu nào trong một thời hạn nhất định. Khoảng thời gian có thể dao động từ ba đến 24 tháng. Khi kết thúc giai đoạn Lock-up, những người trong công ty được phép bán cổ phiếu. Và kết quả là có rất nhiều người cố gắng nhanh chóng bán cổ phiếu của họ để thu lợi nhuận. Điều này tạo ra nguồn cung dư thừa này có thể tạo áp lực lớn làm giá cổ phiếu tụt dốc.

Thời kỳ chờ đợi

Một số ngân hàng đầu tư bao gồm thời kỳ chờ đợi trong các điều khoản chào bán của họ. Họ để dành một số cổ phiếu nhất định cho việc mua, sau một khoảng thời gian cụ thể. Giá có thể tăng nếu sự số cổ phiếu này được mua bởi các nhà bảo lãnh phát hành và giảm nếu không.

Flipping

Flipping là hoạt động bán lại một cổ phiếu đã IPO trong vài ngày đầu tiên để kiếm lợi nhuận nhanh chóng. Thông thường khi cổ phiếu được giảm giá và tăng vọt vào ngày đầu tiên giao dịch.

Cổ phiếu theo dõi

Liên quan mật thiết đến IPO truyền thống là khi một công ty hiện tại tách một phần của doanh nghiệp ra làm thực thể độc lập, tạo ra các cổ phiếu theo dõi. Cơ sở lý luận đằng sau việc chia tách và tạo ra các cổ phiếu theo dõi là trong một số trường hợp, các bộ phận riêng lẻ của một công ty có thể có giá trị riêng biệt hơn là toàn bộ. Ví dụ: nếu một bộ phận có tiềm năng tăng trưởng cao nhưng lỗ hiện tại lớn làm công ty phát triển chậm, thì đáng để tách bộ phận này ra và giữ công ty mẹ là một cổ đông lớn, sau đó để công ty mẹ huy động thêm vốn từ IPO.

IPO về lâu đài

Các đợt IPO được biết đến là có lợi nhuận trong ngày mở bán biến động, có thể thu hút các nhà đầu tư tìm cách hưởng lợi từ các khoản chiết khấu liên quan. Về lâu về dài, giá của một đợt IPO sẽ ổn định ở một giá trị nhất định, có thể tuân theo các chỉ số giá cổ phiếu truyền thống như giá trị trung bình động (moving average). Các nhà đầu tư thích cơ hội IPO nhưng có thể không muốn chấp nhận rủi ro cổ phiếu riêng lẻ, có thể xem xét các quỹ được quản lý tập trung vào các IPO.