Ý chính cần nhớ
- Tiền ảo là một dạng tài sản kỹ thuật số dựa trên mạng phi tập trung. Cấu trúc phi tập trung này cho phép chúng tồn tại ngoài sự kiểm soát của các chính phủ và chính quyền trung ương.
- Các chuyên gia tin tưởng rằng blockchain và công nghệ liên quan sẽ phá vỡ nhiều ngành nghề khác nhau, bao gồm cả tài chính và luật.
- Các lợi thế của tiền ảo bao gồm chuyển tiền rẻ hơn, nhanh hơn và các hệ thống phi tập trung không dễ bị sụp đổ dây chuyền nếu có có vấn đề tại một điểm.
- Những nhược điểm của tiền ảo bao gồm sự biến động giá của chúng, tiêu tốn năng lượng khai thác, và bị sử dụng trong các giao dịch phi pháp.
Hiểu về cryptocurrency (tiền ảo/tiền mã hóa)
Cryptocurrency/tiền ảo là tiền số được xây dựng trên các hệ thống mật mã. Chúng cho phép thanh toán trực tuyến an toàn mà không cần sử dụng bên trung gian thứ ba. “Crypto” đề cập đến các thuật toán mã hóa và kỹ thuật mật mã khác nhau để bảo vệ các dữ liệu đầu vào, ví dụ như kỹ thuật mật mã đường cong Elliptic, cặp khóa Public key-Private key và các hàm Hash.
Tiền ảo có thể được khai thác hoặc mua từ các sàn giao dịch tiền ảo. Không phải tất cả các trang web thương mại điện tử đều cho phép mua hàng bằng tiền ảo. Trên thực tế, tiền ảo, ngay cả những loại tiền ảo phổ biến như Bitcoin, hầu như không được sử dụng cho các giao dịch bán lẻ. Tuy nhiên, giá trị tăng vọt của tiền ảo đã khiến chúng trở nên phổ biến như một công cụ giao dịch. Ở một mức độ nhất định, chúng cũng được sử dụng để chuyển tiền xuyên biên giới.
Blockchain
Điểm mấu chốt trong sự hấp dẫn và chức năng của Bitcoin cũng như các loại tiền ảo khác là công nghệ blockchain. Blockchain về cơ bản là một tập hợp các khối được kết nối hoặc một sổ cái trực tuyến. Mỗi khối chứa một tập hợp các giao dịch đã được độc lập xác nhận bởi từng thành viên trong mạng. Mọi khối mới tạo ra phải được xác minh bởi từng nút trước khi được xác nhận, điều này khiến cho việc giả mạo lịch sử giao dịch gần như không thể xảy ra. Nội dung của sổ cái trực tuyến phải được thống nhất bởi toàn bộ mạng lưới của từng nút riêng lẻ, hoặc máy tính duy trì một bản sao của sổ cái.
Các chuyên gia cho rằng công nghệ blockchain có tính ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, chẳng hạn như chuỗi cung ứng và các quy trình như bỏ phiếu trực tuyến, huy động vốn từ cộng đồng. Các tổ chức tài chính như JPMorgan Chase & Co. (JPM) đang thử nghiệm việc sử dụng công nghệ blockchain để giảm chi phí giao dịch bằng cách sắp xếp hợp lý quá trình xử lý thanh toán.
Các loại tiền ảo
Bitcoin là loại tiền ảo phổ biến và có giá trị nhất. Bitcoin được phát minh bởi một người ẩn danh với nickname là Satoshi Nakamoto thông qua một báo cáo bạch (whitepaper) vào năm 2008. Hiện nay ngoài Bitcoin thì có hàng ngàn loại tiền ảo khác đang có trên thị trường.
Mỗi loại tiền ảo tuyên bố có một chức năng và đặc tính kỹ thuật khác nhau. Ví dụ: Ether của Ethereum giới thiệu như một dạng “năng lượng” cho nền tảng hợp đồng thông minh. XRP của Ripple được các ngân hàng sử dụng để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển tiền xuyên biên giới.
Bitcoin hiện nay vẫn là loại tiền ảo được giao dịch rộng rãi và chiếm thị phần cao nhất. Tính đến tháng 5 năm 2022, đã có hơn 19 triệu Bitcoin được lưu hành với tổng vốn hóa thị trường khoảng 576 tỷ đô la. Trong khi đó số lượng Bitcoin là hữu hạn – là 21 triệu Bitcoin.
Sau thành công của Bitcoin, nhiều loại tiền ảo khác, gọi là “altcoin”, đã được tung ra. Một vài trong số này là bản sao hoặc bản nâng cấp của Bitcoin, trong khi một số khác là tiền ảo hoàn toàn mới. Chúng bao gồm Solana, Litecoin, Ethereum, Cardano và EOS. Đến tháng 11 năm 2021, tổng giá trị của tất cả các loại tiền ảo đang tồn tại đã đạt hơn 2,1 nghìn tỷ đô la — Bitcoin chiếm khoảng 41% tổng giá trị đó.
Tiền ảo có hợp pháp không?
Các loại tiền pháp định là phương tiện giao dịch được tạo bởi chính phủ hoặc các cơ quan quản lý tiền tệ. Ví dụ, mỗi tờ Đô la Mỹ được in ra thì đứng sau sẽ là sự hỗ trợ của Cục Dự trữ Liên bang FED.
Tuy nhiên tiền ảo không được hỗ trợ bởi bất kỳ tổ chức công cộng hoặc tư nhân nào. Do đó, rất khó để có sự ủng hộ về mặt pháp lý cho tiền ảo ở các khu vực tài chính khác nhau trên toàn thế giới. Điều này cũng không có vấn đề gì khi tiền ảo phần lớn hoạt động bên ngoài hầu hết các cơ sở hạ tầng tài chính hiện có.
Tính đến tháng 12 năm 2021, El Salvador là quốc gia duy nhất trên thế giới cho phép Bitcoin với tư cách là nhà thầu hợp pháp cho các giao dịch tiền tệ. Ở các nước khác trên thế giới, quy định về tiền ảo khác nhau tùy theo pháp luật từng quốc gia.
Tại Nhật Bản, Bitcoin được coi là tài sản hợp pháp. Các sàn giao dịch tiền ảo hoạt động trong nước phải thu thập thông tin về khách hàng và các chi tiết liên quan đến chuyển khoản ngân hàng. Trung Quốc đã ra lệnh cấm các sàn giao dịch tiền ảo và khai thác tiền ảo trong biên giới nước này. Ấn Độ được cho là đang xây dựng một khuôn khổ cho tiền ảo vào tháng 12, 2021.
Tiền ảo là hợp pháp ở Liên minh Châu Âu. Các công cụ phái sinh và những sản phẩm khác sử dụng tiền ảo, phải đáp ứng đủ điều kiện là “công cụ tài chính”. Vào tháng 6 năm 2021, Ủy ban Châu Âu đã ban hành quy định về Các thị trường trong tài sản tiền mã hóa (MiCA) nhằm đưa ra các biện pháp bảo vệ về quy định và thiết lập các quy tắc cho công ty hoặc nhà cung cấp dịch vụ tài chính sử dụng tiền ảo. Tại Hoa Kỳ, thị trường tài chính lớn nhất và phức tạp nhất trên thế giới, các phái sinh tiền mã hóa như hợp đồng tương lai Bitcoin đều có sẵn trên Sàn giao dịch hàng hóa Chicago (Chicago Mercantile Exchange – CME). Ủy ban Chứng Khoán Mỹ (SEC) đã cho rằng Bitcoin và Ethereum không phải là chứng khoán.
Tại Việt Nam, pháp luật chưa có quy định rõ ràng, đầy đủ điều chỉnh đối với tiền ảo; còn nhiều vấn đề pháp lý liên quan đến tiền ảo được đặt ra vẫn chưa thể giải quyết. Tiền ảo đang nằm khu vực “khoảng trống pháp lý”, bởi nó không bị pháp luật cấm nhưng cũng không được pháp luật thừa nhận. Tiền ảo không được xem là một phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam, việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo làm phương tiện thanh toán là những hành vi bị cấm. Đồng thời, Tiền ảo cũng không được xem là tài sản, việc sở hữu, sử dụng, mua bán, giao dịch tiền ảo như một loại tài sản mang lại rủi ro khá lớn cho người giao dịch vì họ sẽ không được pháp luật bảo vệ.
Tuy nhiên, pháp luật hiện hành không có quy định cấm đầu tư kinh doanh ngành nghề liên quan đến tiền ảo. Trong danh sách các ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh và ngành, nghề kinh doanh có điều kiện không liệt kê hoạt động kinh doanh liên quan đến tiền ảo. Dựa trên nguyên tắc “mọi người có quyền tự do kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm” của Hiến pháp thì các doanh nghiệp, cá nhân có thể thực hiện hoạt động kinh doanh, mua bán, chuyển nhượng, huy động vốn bằng tiền ảo.
Ưu điểm và nhược điểm của tiền ảo
Tiền ảo được ra đời với mục tiêu tạo ra cuộc cách mạng trong cơ sở hạ tầng tài chính. Tuy nhiên, cũng như mọi cuộc cách mạng, luôn có những đánh đổi. Ở giai đoạn phát triển hiện tại của tiền ảo, có nhiều điểm khác biệt giữa lý thuyết và triển khai thực tế.
Một số ưu điểm và nhược điểm của tiền ảo như sau.
Ưu điểm
- Tiền ảo là mô hình mới, hệ thống phi tập trung của tiền. Trong hệ thống này, các tổ chức trung gian như ngân hàng và các tổ chức tài chính, không còn cần thiết trong việc thực thi các giao dịch kiểm soát và ủy thác giữa hai bên. Do đó, một hệ thống với tiền ảo loại bỏ khả năng bị sụp đổ, ví dụ như một ngân hàng lớn, gây ra một loạt các cuộc khủng hoảng trên khắp thế giới, như cuộc khủng hoảng được kích hoạt vào năm 2008 bởi sự thất bại của các tổ chức tài chính tại Hoa Kỳ.
- Tiền ảo hứa hẹn sẽ giúp việc chuyển tiền trực tiếp giữa hai bên trở nên dễ dàng hơn mà không cần đến bên thứ ba đáng tin cậy như ngân hàng hoặc công ty phát hành thẻ tín dụng. Việc chuyển nhận phi tập trung như vậy được bảo đảm bằng cách sử dụng Public Key – Private Key và các cơ chế đồng thuận, chẳng hạn như Proof of Work (PoW) hoặc Proof of Stake (PoS).
- Bởi vì không sử dụng bên thứ ba trung gian, việc chuyển nhận tiền ảo giữa hai bên giao dịch trở nên nhanh hơn so với chuyển khoản ngân hàng tiêu chuẩn. Các khoản vay nhanh trong lĩnh vực tài chính phi tập trung là ví dụ điển hình về việc chuyển khoản phi tập trung như vậy. Các khoản vay này, được xử lý mà không cần tài sản thế chấp, có thể được thực hiện trong vòng vài giây và được sử dụng trong giao dịch tài chính.
- Đầu tư tiền ảo có thể tạo ra lợi nhuận. Thị trường tiền ảo đã tăng vọt về giá trị trong thập kỷ qua, có thời điểm đạt gần 2 nghìn tỷ đô la. Tính đến tháng 5 năm 2022, Bitcoin được định giá hơn 550 tỷ đô la trên thị trường tiền ảo.
- Lĩnh vực chuyển tiền là lĩnh vực đang được thử nghiệm và hứa hẹn nhiều tiềm năng nhất trong ứng dụng của cryptocurrency. Hiện tại, các loại tiền mã hóa như Bitcoin đóng vai trò là tiền tệ trung gian để hợp lý hóa việc chuyển tiền xuyên biên giới. Do đó, một loại tiền pháp định được chuyển đổi thành Bitcoin (hoặc một loại tiền ảo khác), rồi được chuyển xuyên biên giới và sau đó, được đổi thành tiền pháp định. Phương pháp này hợp lý hóa quá trình chuyển tiền và có thể tiết kiệm chi phí.
Nhược điểm
- Tiền ảo đã trở thành một công cụ phổ biến cho bọn tội phạm trong các hoạt động bất chính như rửa tiền và mua bán bất hợp pháp. Trường hợp của Dread Pirate Roberts, kẻ điều hành chợ bán ma túy trên web đen, đã được nhiều người biết đến. Tiền ảo cũng trở thành công cụ ưa thích của các hacker trong các hoạt động lây lan mã độc tống tiền (ransomware).
- Về lý thuyết, tiền ảo được hiểu có tính phi tập trung, tức là tài sản được phân tán giữa nhiều bên, trong một blockchain. Trên thực tế, quyền sở hữu lại mang tính tập trung . Ví dụ, một nghiên cứu của MIT cho thấy chỉ 11.000 nhà đầu tư nắm giữ khoảng 45% giá trị tăng vọt của Bitcoin.
- Một trong những điều bí ẩn của tiền ảo là bất kỳ ai cũng có thể khai thác chúng bằng máy tính có kết nối Internet. Tuy nhiên, việc khai thác các loại tiền ảo phổ biến đòi hỏi năng lượng đáng kể, đôi khi bằng năng lượng mà toàn bộ quốc gia tiêu thụ. Chi phí năng lượng đắt đỏ cùng với việc khai thác không thể đoán trước được, nên việc khai thác được tập trung bởi các công ty lớn có doanh thu lên tới hàng tỷ đô la.
- Mặc dù các blockchain tiền ảo có độ bảo mật cao, nhưng các kho lưu trữ tiền ảo khác, chẳng hạn như sàn giao dịch và ví, có thể bị tấn công. Nhiều sàn giao dịch tiền ảo và ví đã bị tấn công trong những năm qua, đôi khi dẫn đến việc bị trộm “các đồng coin” trị giá hàng triệu đô la.
- Tiền ảo được giao dịch trên thị trường công cộng chịu sự biến động về giá. Bitcoin đã trải qua những đợt tăng nhanh chóng và giảm đột ngột về giá trị, leo lên mức cao nhất là 17.738 đô la vào tháng 12 năm 2017 trước khi giảm xuống còn 7.575 đô la trong những tháng tiếp theo. Một số nhà kinh tế coi tiền ảo là một đầu tư ngắn hạn hoặc bong bóng đầu cơ.
Những câu hỏi thường gặp
Làm thế nào để bạn có được tiền ảo?
Mục đích của tiền ảo là gì?
Bạn có thể tạo ra tiền ảo không?
Các loại tiền ảo nào phổ biến nhất?
Tiền ảo có phải là chứng khoán không?
Đầu tư vào tiền ảo và ICO tiềm ẩn rủi ro lớn và mang tính đầu cơ cao, bài viết này không phải là khuyến nghị của Piggyy hoặc người viết để đầu tư vào tiền ảo hoặc ICO. Vì hoàn cảnh của mỗi cá nhân là khác biệt, do đó luôn tham khảo ý kiến của chuyên gia có trình độ trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính nào. Piggyy không tuyên bố hoặc bảo đảm về tính chính xác hoặc kịp thời của thông tin có trong tài liệu này.
PiggyyPedia VN
Chia sẻ bài viết này:
