Hối phiếu nhận nợ là gì?

Tổng hợp ý chính cần nhớ

• Hối phiếu nhận nợ là một công cụ tài chính chứa lời cam kết bằng văn bản của một bên (người phát hành hoặc người tạo ra hối phiếu nhận nợ) trả cho một bên khác (người nhận hối phiếu nhận nợ) một khoản tiền xác định, theo yêu cầu hoặc vào một ngày xác định trong tương lai.
• Hối phiếu nhận nợ thường chứa tất cả các điều khoản liên quan đến khoản nợ, chẳng hạn như số tiền gốc, lãi suất, ngày đáo hạn, ngày và nơi phát hành, và chữ ký của bên phát hành.
• Về khả năng thực thi pháp lý, hối phiếu nhận nợ nằm ở giữa tính không chính thức của một IOU (tiếng Anh là “I owe you” – nghĩa là “tôi nợ bạn”) và tính cứng nhắc của hợp đồng cho vay.

Cách hoạt động của Hối phiếu nhận nợ

Hối phiếu nhận nợ, cũng như hối phiếu (bills of exchange), chịu sự điều chỉnh của Công ước Geneva năm 1930 về Luật thống nhất về hối phiếu và hối phiếu nhận nợ. Các quy tắc của nó cũng quy định rằng thuật ngữ “hối phiếu nhận nợ” phải được chèn vào thân của công cụ tài chính và phải chứa một lời cam kết thanh toán vô điều kiện.

Về khả năng thực thi pháp lý, hối phiếu nhận nợ nằm ở giữa tính không chính thức của một IOU và tính cứng nhắc của hợp đồng cho vay. Hối phiếu nhận nợ bao gồm một lời cam kết thanh toán cụ thể và các bước cần thiết để thanh toán (như lịch trả nợ), trong khi đó một IOU chỉ đơn thuần xác nhận rằng một khoản nợ tồn tại và số tiền mà một bên nợ một bên khác.

Mặt khác, hợp đồng cho vay thường quy định quyền truy đòi của bên cho vay – chẳng hạn như phát mãi tài sản (foreclosure) – trong trường hợp người đi vay không trả được nợ; các điều khoản như vậy thường không có trong hối phiếu nhận nợ. Mặc dù hối phiếu nhận nợ có thể lưu ý về hậu quả của việc không thanh toán hoặc thanh toán không đúng hạn (chẳng hạn như phí trễ hạn), nhưng nó thường không giải thích các phương pháp truy đòi nếu bên phát hành không thanh toán đúng hạn.

Hối phiếu nhận nợ là vô điều kiện và có thể được bán, hối phiếu nhận nợ trở thành công cụ chuyển nhượng (negotiable instrument) được sử dụng rộng rãi trong các giao dịch kinh doanh ở nhiều quốc gia.

Hối phiếu nhận nợ của Khoản vay Sinh viên

Nhiều người ký vào hối phiếu nhận nợ đầu tiên của họ như là một phần của quá trình vay vốn sinh viên. Các công ty cho vay tư nhân thường yêu cầu sinh viên ký các hối phiếu nhận nợ cho từng khoản vay riêng biệt mà họ đi vay.

Hối phiếu nhận nợ của khoản vay sinh viên nêu rõ các quyền và trách nhiệm của sinh viên đi vay cũng như các điều kiện và điều khoản của khoản vay. Hối phiếu nhận nợ cũng bao gồm thông tin liên hệ cá nhân và việc làm của sinh viên cũng như tên và thông tin liên hệ để tham khảo cá nhân của sinh viên.

Sơ lược về lịch sử của Hối phiếu nhận nợ

Hối phiếu nhận nợ có một lịch sử thú vị. Đôi khi, chúng được lưu hành như một hình thức tiền tệ thay thế, không chịu sự kiểm soát của chính phủ. Ở một số nơi, tiền tệ chính thức thực chất là một dạng hối phiếu nhận nợ được gọi là “demand note” (hối phiếu nhận nợ không ghi rõ ngày đáo hạn hoặc kỳ hạn cố định, cho phép bên cho vay quyết định thời điểm yêu cầu thanh toán).

Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ, hối phiếu nhận nợ thường chỉ được phát hành cho các khách hàng doanh nghiệp và các nhà đầu tư sành sỏi. Tuy nhiên, gần đây, hối phiếu nhận nợ cũng đang được sử dụng ngày càng nhiều khi dùng để bán nhà và thế chấp.

Lưu ý: Hối phiếu nhận nợ thường được giữ bởi bên cho vay; một khi khoản nợ đã được thanh toán đầy đủ, hối phiếu nhận nợ phải được người thụ hưởng hủy bỏ và trả lại cho bên phát hành.

Thế chấp so với Hối phiếu nhận nợ

Chủ nhà thường nghĩ về việc thế chấp của họ như một nghĩa vụ trả lại số tiền họ đã vay để mua nhà. Nhưng trên thực tế, đó là một hối phiếu nhận nợ mà họ cũng ký, như một phần của quy trình cấp vốn, thể hiện lời cam kết sẽ trả lại khoản vay, cùng với các điều khoản thanh toán. Hối phiếu nhận nợ quy định số nợ, lãi suất và phí trễ hạn. Trong trường hợp này, người cho vay giữ hối phiếu nhận nợ cho đến khi khoản vay thế chấp được trả hết. Không giống như chứng thư tín chấp hoặc thế chấp, hối phiếu nhận nợ không được đưa vào hồ sơ đất đai của quận.

Hối phiếu nhận nợ cũng có thể là một giải pháp cho những người không đủ điều kiện thế chấp có thể mua nhà. Cơ chế của thỏa thuận, thường được gọi là thế chấp lấy lại (take-back mortgage), khá đơn giản: Người bán tiếp tục giữ khoản thế chấp (lấy lại) của nhà ở, và người mua ký một hối phiếu nhận nợ nói rằng họ sẽ thanh toán giá của căn nhà cộng với lãi suất thỏa thuận theo từng đợt (trả góp). Các khoản thanh toán từ hối phiếu nhận nợ thường tạo ra dòng tiền dương hàng tháng cho người bán.

Thông thường, người mua sẽ thực hiện một khoản trả trước lớn để củng cố niềm tin của người bán vào khả năng thực hiện các khoản thanh toán trong tương lai của người mua. Mặc dù nó thay đổi tùy theo tình huống và khu vực, nhưng giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở thường được sử dụng như một tài sản thế chấp và sẽ hoàn trả lại cho người bán nếu người mua không thể thanh toán. Có những trường hợp bên thứ ba đóng vai trò là chủ nợ trong giao dịch thế chấp lấy lại thay vì người bán, nhưng điều này có thể làm cho vấn đề phức tạp hơn và dễ gặp các vấn đề pháp lý trong trường hợp vỡ nợ.

Góc độ thuế

Từ góc độ của chủ nhà muốn bán thì thành phần của hối phiếu nhận nợ là khá quan trọng. Từ góc độ thuế, việc bán với giá cao đối với căn nhà của mình và tính lãi suất thấp cho người mua là lựa chọn tốt hơn. Bằng cách này, lãi vốn sẽ được miễn thuế đối với việc bán nhà, nhưng tiền lãi trên hối phiếu nhận nợ sẽ bị đánh thuế.

Ngược lại, giá bán thấp và lãi suất cao sẽ tốt hơn cho người mua vì họ sẽ có thể xóa lãi và sau khi thành thực thanh toán cho người bán trong một năm hoặc lâu hơn, sẽ tái cấp vốn với lãi suất thấp hơn thông qua thế chấp truyền thống từ một ngân hàng. Trớ trêu thay, bây giờ người mua đã có vốn chủ sở hữu trong căn nhà, họ có thể sẽ không gặp vấn đề gì khi nhận được tài trợ từ ngân hàng để mua nó.

Các loại Hối phiếu nhận nợ

Hối phiếu nhận nợ tín dụng doanh nghiệp

Hối phiếu nhận nợ thường được sử dụng trong kinh doanh như một phương tiện tài trợ ngắn hạn. Ví dụ, khi một công ty đã bán rất nhiều sản phẩm nhưng vẫn chưa thu tiền thanh toán cho các sản phẩm này, công ty có thể thiếu tiền mặt và không có khả năng thanh toán cho các chủ nợ. Trong trường hợp này, công ty có thể yêu cầu chủ nợ chấp nhận một hối phiếu nhận nợ có thể đổi thành tiền mặt trong tương lai sau khi công ty nhận được các khoản phải thu. Ngoài ra, công ty cũng có thể yêu cầu ngân hàng chuyển tiền mặt để đổi lấy một hối phiếu nhận nợ sẽ được thanh toán trong tương lai.

Hối phiếu nhận nợ cũng cung cấp một nguồn tín dụng cho các công ty đã cạn kiệt các lựa chọn khác, như các khoản vay của công ty hoặc phát hành trái phiếu. Hối phiếu nhận nợ do một công ty phát hành trong tình huống này có nguy cơ vỡ nợ cao hơn so với trái phiếu doanh nghiệp. Điều này cũng có nghĩa là lãi suất trên hối phiếu nhận nợ của một doanh nghiệp có khả năng mang lại lợi nhuận lớn hơn so với trái phiếu từ cùng một doanh nghiệp — rủi ro cao có nghĩa là lợi nhuận tiềm năng cao hơn.

Các cơ quan quản lý sẽ xem xét hối phiếu nhận nợ để quyết định xem công ty có khả năng thực hiện những lời cam kết của mình hay không. Nếu hối phiếu nhận nợ không được đăng ký, nhà đầu tư phải tự phân tích xem liệu công ty có khả năng trả nợ hay không. Trong trường hợp này, các con đường hợp pháp của nhà đầu tư có thể bị hạn chế phần nào nếu vỡ nợ. Các công ty đang gặp khó khăn có thể thuê các nhà môi giới với mức phí hoa hồng cao để đẩy các hối phiếu nhận nợ chưa đăng ký ra công chúng.

Hối phiếu nhận nợ đầu tư

Đầu tư vào hối phiếu nhận nợ, ngay cả trong trường hợp thế chấp lấy lại, đều có rủi ro. Để giúp giảm thiểu những rủi ro này, nhà đầu tư cần đăng ký hối phiếu nhận nợ hoặc công chứng để nghĩa vụ được ghi nhận công khai và hợp pháp. Ngoài ra, trong trường hợp thế chấp lấy lại, người mua hối phiếu nhận nợ thậm chí có thể mua một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đối với người phát hành. Điều này hoàn toàn có thể chấp nhận được vì nếu người phát hành qua đời, người nắm giữ hối phiếu nhận nợ sẽ đảm nhận quyền sở hữu căn nhà và gánh các chi phí liên quan mà họ có thể chưa chuẩn bị trước để xử lý.

Những hối phiếu nhận nợ này chỉ được cung cấp cho các doanh nghiệp hoặc các nhà đầu tư sành sỏi, những người có thể xử lý rủi ro và có số tiền cần thiết để mua hối phiếu nhận nợ (hối phiếu nhận nợ có thể được phát hành với số tiền mà người mua sẵn sàng chấp nhận). Sau khi một nhà đầu tư đã đồng ý với các điều kiện của hối phiếu nhận nợ, họ có thể bán nó (hoặc thậm chí bán các khoản thanh toán riêng lẻ từ hối phiếu nhận nợ) cho một nhà đầu tư khác, giống như một chứng khoán.

Hối phiếu nhận nợ được bán với giá chiết khấu so với mệnh giá của chúng do tác động của lạm phát ăn sâu vào giá trị của các khoản thanh toán trong tương lai. Các nhà đầu tư khác cũng có thể mua một phần hối phiếu nhận nợ, mua quyền đối với một số khoản thanh toán nhất định — một lần nữa, với mức chiết khấu so với giá trị thực của mỗi khoản thanh toán. Điều này cho phép người nắm giữ hối phiếu nhận nợ nhanh chóng huy động được một khoản tiền, thay vì chờ đợi các khoản thanh toán được tích lũy.

Đầu tư vào Hối phiếu nhận nợ

Bằng cách bỏ qua các ngân hàng và các nhà cho vay truyền thống, các nhà đầu tư vào hối phiếu nhận nợ đang chấp nhận rủi ro của ngành ngân hàng mà không có quy mô tổ chức để giảm thiểu rủi ro bằng việc dàn trải ra hàng nghìn khoản vay. Rủi ro này chuyển thành lợi nhuận lớn hơn — với điều kiện là người nhận thanh toán trên hối phiếu nhận nợ không vỡ nợ.

Trong giới doanh nghiệp, những hối phiếu nhận nợ như vậy hiếm khi được bán ra công chúng. Nếu được bán ra công chúng, thì đây thường là theo ý muốn của một công ty đang gặp khó khăn, làm việc thông qua các nhà môi giới vô đạo đức, những người sẵn sàng bán các hối phiếu nhận nợ mà công ty có thể không cam kết thanh toán. Trong trường hợp thế chấp lấy lại, hối phiếu nhận nợ đã trở thành một công cụ có giá trị để hoàn thành việc mua bán mà nếu không sẽ bị cản trở do thiếu tài chính. Đây có thể là một tình huống đôi bên cùng có lợi cho cả người bán và người mua, miễn là cả hai bên đều hiểu rõ những gì họ đang tham gia.

Nếu bạn muốn thực hiện một giao dịch mua hoặc bán một khoản thế chấp lấy lại, thì bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý và đến văn phòng công chứng trước khi ký bất kỳ văn bản nào.